Laatste update: 02/03/2017
Informatie-uitwisseling over leerlingen
Zowel op school als binnen de CLB-werking zijn we aan heel wat regelgeving onderworpen. Zeker wat betreft het bewaren en delen van gegevens over onze leerlingen. Die regels zijn niet voor beide hetzelfde. Daarom leek het ons nuttig om voor u enkele aandachtspunten uit de regelgeving op een rij te zetten. Sowieso benadrukken we dat als algemene regel geldt dat er zo veel mogelijk gebeurt in samenspraak met de leerling, ouders of opvoedingsverantwoordelijke.
CLB’er is hulpverlener binnen IJH
Centra voor leerlingenbegeleiding behoren eigenlijk tot 2 sectoren: Onderwijs en Welzijn. CLB’ers werken als professionele hulpverleners in de onderwijssector. Dat maakt ze in zekere zin uniek, maar daarnaast zijn ze ook een onderdeel van de Integrale Jeugdhulpverlening. Alle hulpverleners binnen de Integrale Jeugdhulpverlening moeten zich aan dezelfde regels houden, ook als het gaat om informatie-uitwisseling. Zij mogen onderling informatie uitwisselen maar dit kan enkel voor relevante informatie in het belang van de leerling en indien er zoveel mogelijk geprobeerd wordt om de toestemming te verkrijgen van de leerling en/of zijn ouders of opvoedingsverantwoordelijken. Daarnaast geeft het decreet rechtspositie minderjarigen een aantal rechten aan de leerlingen binnen de Integrale jeugdhulpverlening. Ook daar moeten we als CLB rekening mee houden.
Informatie uitwisselen over leerlingen
Het beroepsgeheim, de privacywet, het decreet rechtspositie minderjarigen, de patiëntenrechten en de CLB-regelgeving bepalen welke informatie CLB en school mogen uitwisselen. Binnen die wettelijke grenzen kunnen CLB en school relevante informatie over de leerling uitwisselen.
Informatie is relevant voor het CLB als het bijdraagt tot het optimaal uitvoeren van de leerlingbegeleiding op school; voor de school als die nodig is om haar onderwijsopdracht goed uit te kunnen voeren. Uiteraard gebeurt informatie-uitwisseling zoveel mogelijk in samenspraak met de leerling en/of ouders.
Wie op school werkt heeft ambtsgeheim. CLB’ers hebben beroepsgeheim.
Beroepsgeheim = geheimhoudingsplicht
Uitzonderingen
In bepaalde gevallen is er een uitzondering op het beroepsgeheim. In geval van gevaar voor iemands leven, eigendom, openbare veiligheid, bij een verontrusting, in noodsituaties en in eigen verdediging.
Als een CLB’er getuigt voor de rechtbank mag de CLB'er zelf afwegen of hij spreekt of zwijgt, met het belang van de leerling als leidraad. Misdaden waarvan de CLB'er op de hoogte gebracht is, mag hij niet aangeven. In geval van kindermishandeling bij minderjarigen mag de CLB-medewerker dat wel melden, maar de eerste verplichting is steeds hulp verlenen en de mishandeling of noodsituatie trachten te stoppen.
Ambstgeheim = discretieplicht
Ambstgeheim geldt voor alle persoonsleden in een onderwijsinstelling. Vertrouwelijke gegevens mogen ze enkel delen met ambstgenoten of hiërarchische meerderen. Dat wil uiteraard niet zeggen dat leerkrachten of leerlingenbegeleiders van de school ook alle gesprekken delen. Wel goed om weten, is dat het schoolpersoneel geen zwijgrecht heeft tegenover de schooldirectie. Een schooldirecteur mag vragen om op de hoogte gesteld te worden.
Leerkracht als bijstandspersoon?
In de dagelijkse praktijk staan leerkrachten veel dichter bij de leerling dan de CLB’er. Dat maakt dat leerlingen de leerkracht wel eens als vertrouwenspersoon beschouwen. Het spreekt vanzelf dat dit prima is.
Een leerling die hulpverlening krijgt, bijvoorbeeld bij het CLB, kan een leerkracht vragen als bijstandspersoon. Op dat moment neem je als leerkracht een andere rol op. De bijstandspersoon staat de leerling bij in alle stappen van de hulpverlening en oefent mee het toegangsrecht uit om het dossier in te kijken.
Daarbij is het belangrijk te weten dat de bijstandspersoon “functioneel beroepsgeheim” heeft. Wie dus als bijstandpersoon voor een leerling optreedt, is gebonden aan het beroepsgeheim. Het is goed daar op voorhand bij stil te staan en dat op voorhand met de leerling, collega’s en directie te bespreken.
Afspraken over informatie-uitwisseling
Soms is gevoelige informatie uitwisselen echt wel in het belang van de leerling.
Over informatie die de leerling aan het CLB geeft worden in praktijk afspraken gemaakt. Als de leerling uitdrukkelijk toestemming geeft om informatie te delen, dan is er geen probleem. In praktijk spreken leerling en CLB'er dat dan met elkaar af.
Het kan gebeuren dat bepaalde personeelsleden van de school echt meer informatie nodig hebben over een leerling om de leerling degelijk onderwijs te kunnen bieden, maar dat die informatie zeer strikt genomen onder beroepsgeheim valt. De bedoeling van de regelgeving is niet het verhinderen van degelijk onderwijs en adequate begeleiding, wel om de rechten van diegene waarover de informatie gaat te vrijwaren.
Om de informatie-uitwisseling binnen de school en tussen het CLB en de school zinnig en correct te regelen, beschreven de koepelverenigingen van het vrij onderwijs en de vrije centra voor leerlingenbegeleiding zogenaamde ambstkringen.
Een personeelslid van de school kan afhankelijk van de rol die hij tegenover de leerling heeft, behoren tot een van de verschillende ambtskringen. Afhankelijk van de kring waartoe een personeelslid behoort, heeft hij meer of minder privacygevoelige informatie nodig om op een pedagogisch verantwoorde manier met de leerling om te gaan. Informatie die verkregen wordt binnen een ambtskring mag nooit zomaar verder verspreid worden buiten de ambtskring. Het spreekt vanzelf dat dit enkel kan in het belang van de leerling.
Typische overlegmomenten
Klassenraad
De Klassenraad is niet geschikt als forum om gevoelige informatie over leerlingen te bespreken. Gebeurt dit toch dan is dit enkel omdat deze informatie noodzakelijk is om op een pedagogisch verantwoorde wijze met de leerling om te gaan.
Enkel gegevens die zinvol zijn voor de begeleiding van een individuele leerling zal de CLB-medewerker noteren in het CLB-dossier. Dat betekent dat er dus geen volledige verslaggeving van de klassenraad in het CLB-dossier wordt bijgehouden.
Zorgcel / Cel leerlingenbegeleiding / MDO
Aan de zorgcoördinator, interne leerlingenbegeleider of vertrouwenspersoon kan de CLB’er iets meer informatie geven. De personen rond de tafel nemen namelijk een rol op binnen de zorg naar de leerling toe. Verlies niet uit het oog dat die discretieplicht niet wil zeggen dat de directie niet op de hoogte mag zijn. Wel dat je de informatie niet met anderen deelt.
Overleg met individuele leerkracht
Om de begeleiding van de leerling verder uit te werken en het voor de leerkracht mogelijk te maken om aangepast om te gaan met bepaalde leerlingen kan het CLB de leerkracht informatie geven die toelaat om adequaat te handelen. Dat betreft niet informatie over wat er met de leerling aan de hand is, wel hoe de leerkracht er in de klas mee kan omgaan.
Enkel als er werkelijk sprake is van een acute gevaarsituatie kan het CLB meer informatie delen als dat noodzakelijk is om in te grijpen.
Het spreekt vanzelf dat de desbetreffende leerkracht zeer nauw betrokken is bij de zorg voor de specifieke leerling.
Overleg met de directie
Uit preventieoogpunt of in een risicosituatie kan in een individueel gesprek met de directie van de school meer informatie gedeeld worden. De directie behoort immers tot de hoogste ambtskring.
Informatie over de medische consulten?
In geen geval kunnen de resultaten van medische consulten met leerkrachten gedeeld worden, zelfs al maak je je over een bepaalde leerling zorgen. De resultaten moeten eerst rechtstreeks meegedeeld worden aan de leerling en de ouders of opvoedingsverantwoordelijken.
Stel dat bepaalde informatie relevant is voor de school, dan vragen we als CLB in eerste instantie aan de leerling en de ouders toestemming om aan de school handelingsgerichte informatie te bezorgen. Het CLB kan ook de ouders en/of de leerling voorstellen om zelf deze gezondheidsgegevens met de school te bespreken.
CLB’er is hulpverlener binnen IJH
Centra voor leerlingenbegeleiding behoren eigenlijk tot 2 sectoren: Onderwijs en Welzijn. CLB’ers werken als professionele hulpverleners in de onderwijssector. Dat maakt ze in zekere zin uniek, maar daarnaast zijn ze ook een onderdeel van de Integrale Jeugdhulpverlening. Alle hulpverleners binnen de Integrale Jeugdhulpverlening moeten zich aan dezelfde regels houden, ook als het gaat om informatie-uitwisseling. Zij mogen onderling informatie uitwisselen maar dit kan enkel voor relevante informatie in het belang van de leerling en indien er zoveel mogelijk geprobeerd wordt om de toestemming te verkrijgen van de leerling en/of zijn ouders of opvoedingsverantwoordelijken. Daarnaast geeft het decreet rechtspositie minderjarigen een aantal rechten aan de leerlingen binnen de Integrale jeugdhulpverlening. Ook daar moeten we als CLB rekening mee houden.
Informatie uitwisselen over leerlingen
Het beroepsgeheim, de privacywet, het decreet rechtspositie minderjarigen, de patiëntenrechten en de CLB-regelgeving bepalen welke informatie CLB en school mogen uitwisselen. Binnen die wettelijke grenzen kunnen CLB en school relevante informatie over de leerling uitwisselen.
Informatie is relevant voor het CLB als het bijdraagt tot het optimaal uitvoeren van de leerlingbegeleiding op school; voor de school als die nodig is om haar onderwijsopdracht goed uit te kunnen voeren. Uiteraard gebeurt informatie-uitwisseling zoveel mogelijk in samenspraak met de leerling en/of ouders.
Wie op school werkt heeft ambtsgeheim. CLB’ers hebben beroepsgeheim.
Beroepsgeheim = geheimhoudingsplicht
Een CLB’er heeft de plicht om te zwijgen ten aanzien van iedereen. Hij kan enkel na overleg van de leerling en/of diens ouders/opvoedingsverantwoordelijken gegevens meedelen op school. Een CLB’er mag relevante informatie over een leerling delen met een collega uit zijn team of een andere hulpverlener binnen de Integrale jeugdhulpverlening die gebonden is door het beroepsgeheim, op voorwaarde dat dit nodig is voor een goeie begeleiding en er zoveel mogelijk geprobeerd wordt de toestemming van de betrokkenen te krijgen.
In bepaalde gevallen is er een uitzondering op het beroepsgeheim. In geval van gevaar voor iemands leven, eigendom, openbare veiligheid, bij een verontrusting, in noodsituaties en in eigen verdediging.
Als een CLB’er getuigt voor de rechtbank mag de CLB'er zelf afwegen of hij spreekt of zwijgt, met het belang van de leerling als leidraad. Misdaden waarvan de CLB'er op de hoogte gebracht is, mag hij niet aangeven. In geval van kindermishandeling bij minderjarigen mag de CLB-medewerker dat wel melden, maar de eerste verplichting is steeds hulp verlenen en de mishandeling of noodsituatie trachten te stoppen.
Ambstgeheim = discretieplicht
Ambstgeheim geldt voor alle persoonsleden in een onderwijsinstelling. Vertrouwelijke gegevens mogen ze enkel delen met ambstgenoten of hiërarchische meerderen. Dat wil uiteraard niet zeggen dat leerkrachten of leerlingenbegeleiders van de school ook alle gesprekken delen. Wel goed om weten, is dat het schoolpersoneel geen zwijgrecht heeft tegenover de schooldirectie. Een schooldirecteur mag vragen om op de hoogte gesteld te worden.
Leerkracht als bijstandspersoon?
In de dagelijkse praktijk staan leerkrachten veel dichter bij de leerling dan de CLB’er. Dat maakt dat leerlingen de leerkracht wel eens als vertrouwenspersoon beschouwen. Het spreekt vanzelf dat dit prima is.
Een leerling die hulpverlening krijgt, bijvoorbeeld bij het CLB, kan een leerkracht vragen als bijstandspersoon. Op dat moment neem je als leerkracht een andere rol op. De bijstandspersoon staat de leerling bij in alle stappen van de hulpverlening en oefent mee het toegangsrecht uit om het dossier in te kijken.
Daarbij is het belangrijk te weten dat de bijstandspersoon “functioneel beroepsgeheim” heeft. Wie dus als bijstandpersoon voor een leerling optreedt, is gebonden aan het beroepsgeheim. Het is goed daar op voorhand bij stil te staan en dat op voorhand met de leerling, collega’s en directie te bespreken.
Afspraken over informatie-uitwisseling
Soms is gevoelige informatie uitwisselen echt wel in het belang van de leerling.
Over informatie die de leerling aan het CLB geeft worden in praktijk afspraken gemaakt. Als de leerling uitdrukkelijk toestemming geeft om informatie te delen, dan is er geen probleem. In praktijk spreken leerling en CLB'er dat dan met elkaar af.
Het kan gebeuren dat bepaalde personeelsleden van de school echt meer informatie nodig hebben over een leerling om de leerling degelijk onderwijs te kunnen bieden, maar dat die informatie zeer strikt genomen onder beroepsgeheim valt. De bedoeling van de regelgeving is niet het verhinderen van degelijk onderwijs en adequate begeleiding, wel om de rechten van diegene waarover de informatie gaat te vrijwaren.
Om de informatie-uitwisseling binnen de school en tussen het CLB en de school zinnig en correct te regelen, beschreven de koepelverenigingen van het vrij onderwijs en de vrije centra voor leerlingenbegeleiding zogenaamde ambstkringen.
Een personeelslid van de school kan afhankelijk van de rol die hij tegenover de leerling heeft, behoren tot een van de verschillende ambtskringen. Afhankelijk van de kring waartoe een personeelslid behoort, heeft hij meer of minder privacygevoelige informatie nodig om op een pedagogisch verantwoorde manier met de leerling om te gaan. Informatie die verkregen wordt binnen een ambtskring mag nooit zomaar verder verspreid worden buiten de ambtskring. Het spreekt vanzelf dat dit enkel kan in het belang van de leerling.
Typische overlegmomenten
Klassenraad
De Klassenraad is niet geschikt als forum om gevoelige informatie over leerlingen te bespreken. Gebeurt dit toch dan is dit enkel omdat deze informatie noodzakelijk is om op een pedagogisch verantwoorde wijze met de leerling om te gaan.
Enkel gegevens die zinvol zijn voor de begeleiding van een individuele leerling zal de CLB-medewerker noteren in het CLB-dossier. Dat betekent dat er dus geen volledige verslaggeving van de klassenraad in het CLB-dossier wordt bijgehouden.
Zorgcel / Cel leerlingenbegeleiding / MDO
Aan de zorgcoördinator, interne leerlingenbegeleider of vertrouwenspersoon kan de CLB’er iets meer informatie geven. De personen rond de tafel nemen namelijk een rol op binnen de zorg naar de leerling toe. Verlies niet uit het oog dat die discretieplicht niet wil zeggen dat de directie niet op de hoogte mag zijn. Wel dat je de informatie niet met anderen deelt.
Overleg met individuele leerkracht
Om de begeleiding van de leerling verder uit te werken en het voor de leerkracht mogelijk te maken om aangepast om te gaan met bepaalde leerlingen kan het CLB de leerkracht informatie geven die toelaat om adequaat te handelen. Dat betreft niet informatie over wat er met de leerling aan de hand is, wel hoe de leerkracht er in de klas mee kan omgaan.
Enkel als er werkelijk sprake is van een acute gevaarsituatie kan het CLB meer informatie delen als dat noodzakelijk is om in te grijpen.
Het spreekt vanzelf dat de desbetreffende leerkracht zeer nauw betrokken is bij de zorg voor de specifieke leerling.
Overleg met de directie
Uit preventieoogpunt of in een risicosituatie kan in een individueel gesprek met de directie van de school meer informatie gedeeld worden. De directie behoort immers tot de hoogste ambtskring.
Informatie over de medische consulten?
In geen geval kunnen de resultaten van medische consulten met leerkrachten gedeeld worden, zelfs al maak je je over een bepaalde leerling zorgen. De resultaten moeten eerst rechtstreeks meegedeeld worden aan de leerling en de ouders of opvoedingsverantwoordelijken.
Stel dat bepaalde informatie relevant is voor de school, dan vragen we als CLB in eerste instantie aan de leerling en de ouders toestemming om aan de school handelingsgerichte informatie te bezorgen. Het CLB kan ook de ouders en/of de leerling voorstellen om zelf deze gezondheidsgegevens met de school te bespreken.
