Laatste update: 14/03/2012
Waarom is er geen LVS-begintoets voor lezen ('leesvoorwaarden')? (20/08/01)
In het LVS-VCLB bestaat er voor het begin van het eerste leerjaar een aanvangstoets voor wiskunde. Voor taal (lezen en spelling) is de eerste toets pas voorzien in het midden van het schooljaar. We hebben de volgende argumenten voor deze handelwijze.
Onderzoek en ervaring met proeven en instrumenten die testen naar veronderstelde basiskennis, hebben ons geleerd dat een toets voorbereidend rekenen een juiste en betrouwbare voorspeller is van latere rekenprestaties. Wie in de loop van de kleuterklassen of op het einde ervan zwak is in tellen, in vergelijken van hoeveelheden en in rekentaal, heeft een grote kans om ook in het eerste leerjaar met rekenproblemen te kampen. Voorbereidend kleuterrekenen en formeel rekenen in de lagere school liggen inhoudelijk sterk in elkaars verlengde: het is een continu doorlopende kennis. Vandaar waarschijnlijk de hoge verbanden of correlaties tussen toetsen voorbereidend rekenen en latere rekenprestaties.
Voor lezen en schrijven herkennen we veel minder deze inhoudelijke gelijklopendheid met voorbereidende toetsen. Dat is een gevolg van de eigen aard van zowel het lees- als het schrijfproces die beiden blijkbaar een beroep doen op nieuwe vaardigheden die we nog niet terugvinden in de voorbereidende toetsen. De typische basisvaardigheden van lezen en schrijven zijn dus niet zo makkelijk te vatten in goede begintoetsen. De correlaties of verbanden tussen voorbereidende lees- en schrijftoetsen en het latere lezen en schrijven liggen dan ook beduidend lager dan dit het geval is voor het rekendomein.
De basisvoorwaarden om te lezen en te schrijven worden ten dele pas voor het eerst geactiveerd tijdens het leren lezen en schrijven zelf. Die typische vaardigheden vinden we dan ook niet terug in voorbereidende taaltoetsen.
Voor lezen en schrijven kan men dan ook beter wachten tot het leerproces echt is gestart om te zien wie er uitvalt. Voorbereidende lees- en schrijftoetsen geven ook te weinig inhoudelijke richtlijn voor een juiste aanpak. Bij toetsen over de veronderstelde basiskennis rekenen is het duidelijker op welke uitvallende inzichten en vaardigheden men kan oefenen.
Hoewel in het LVS-VCLB geen begintoets lezen of spelling is opgenomen, zal er in het geplande kleutervolgsysteem van VCLB wel een eindtoets 3e kleuter (of begintoets 1e leerjaar) beschikbaar zijn die een beeld geeft van de beheersing van een aantal 'leesvoorwaarden'. We denken dan aan vaardigheden zoals visuele discriminatie, auditieve analyse en auditieve synthese. (Paul Dudal)
Onderzoek en ervaring met proeven en instrumenten die testen naar veronderstelde basiskennis, hebben ons geleerd dat een toets voorbereidend rekenen een juiste en betrouwbare voorspeller is van latere rekenprestaties. Wie in de loop van de kleuterklassen of op het einde ervan zwak is in tellen, in vergelijken van hoeveelheden en in rekentaal, heeft een grote kans om ook in het eerste leerjaar met rekenproblemen te kampen. Voorbereidend kleuterrekenen en formeel rekenen in de lagere school liggen inhoudelijk sterk in elkaars verlengde: het is een continu doorlopende kennis. Vandaar waarschijnlijk de hoge verbanden of correlaties tussen toetsen voorbereidend rekenen en latere rekenprestaties.
Voor lezen en schrijven herkennen we veel minder deze inhoudelijke gelijklopendheid met voorbereidende toetsen. Dat is een gevolg van de eigen aard van zowel het lees- als het schrijfproces die beiden blijkbaar een beroep doen op nieuwe vaardigheden die we nog niet terugvinden in de voorbereidende toetsen. De typische basisvaardigheden van lezen en schrijven zijn dus niet zo makkelijk te vatten in goede begintoetsen. De correlaties of verbanden tussen voorbereidende lees- en schrijftoetsen en het latere lezen en schrijven liggen dan ook beduidend lager dan dit het geval is voor het rekendomein.
De basisvoorwaarden om te lezen en te schrijven worden ten dele pas voor het eerst geactiveerd tijdens het leren lezen en schrijven zelf. Die typische vaardigheden vinden we dan ook niet terug in voorbereidende taaltoetsen.
Voor lezen en schrijven kan men dan ook beter wachten tot het leerproces echt is gestart om te zien wie er uitvalt. Voorbereidende lees- en schrijftoetsen geven ook te weinig inhoudelijke richtlijn voor een juiste aanpak. Bij toetsen over de veronderstelde basiskennis rekenen is het duidelijker op welke uitvallende inzichten en vaardigheden men kan oefenen.
Hoewel in het LVS-VCLB geen begintoets lezen of spelling is opgenomen, zal er in het geplande kleutervolgsysteem van VCLB wel een eindtoets 3e kleuter (of begintoets 1e leerjaar) beschikbaar zijn die een beeld geeft van de beheersing van een aantal 'leesvoorwaarden'. We denken dan aan vaardigheden zoals visuele discriminatie, auditieve analyse en auditieve synthese. (Paul Dudal)
