Studiekeuze en onderwijsloopbaanbegeleiding bij het CLB

CLB-opdracht 'Onderwijsloopbaanbegeleiding en informatieverstrekking'

Een van de opdrachten van de centra voor leerlingenbegeleiding is de zogenaamde 'onderwijsloopbaanbegeleiding' of kortweg OLB. Het doel is leerlingen te begeleiden in de uitbouw van hun onderwijsloopbaan en er mee voor te zorgen dat ze de competenties ontwikkelen om hun eigen loopbaan in handen te nemen. Gedurende de onderwijsloopbaan evolueert de leerling van het kind dat begeleid wordt naar een zelfstandig handelend persoon die beslissingen neemt over zijn toekomst. De basisgedachte is eenvoudig: hoe beter gekwalificeerd de beslissers zijn op het domein van de onderwijsloopbaanuitbouw, hoe groter de kans is op 'goede' beslissingen. Dat maakt de begeleiding iets complexer. Het spreekt vanzelf dat accurate, objectieve en volledige informatie daarbij onontbeerlijk zijn.

De plaats van informatie in het studiekeuzeproces.

Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat een goed studiekeuzeproces 6 deeltaken omvat. Om een goede keuze te maken, is het belangrijk alle 6 taken af te werken

6 deeltaken voor een goede studiekeuze

Sensibiliseren
Het is belangrijk dat leerlingen beseffen dat het belangrijk is om voldoende tijd en aandacht te besteden aan het maken van een keuze.
Zelfconcept verhelderen
Om een keuze te kunnen maken, moeten leerlingen zicht hebben op hun interesses, vaardigheden, persoonlijkheid… Op die manier kunnen ze een keuze maken die goed bij hen pas.
Exploratie in de breedte
Leerlingen kennen vaak niet alle mogelijkheden. En onbekend maakt onbemind! Wie zijn blik verruimt, weet welke mogelijkheden bestaan. Dit betekent informatie verzamelen van de verschillende mogelijke studierichtingen.
Exploratie in de diepte
Eens er een zekere selectie heeft plaatsgehad, is het belangrijk om diepgaande informatie te zoeken over de mogelijkheden die overblijven en die jou interesseren eens beter te bestuderen.
Keuze
Uiteindelijk volgt er een keuze op basis van zelfkennis en kennis van de bestaande richtingen.
Binding
Wie een keuze gemaakt heeft, beschouwd dit best niet meteen als definitief. Nogmaals nagaan of dit nu de richting is, helpt twijfels achteraf te voorkomen.

Onderwijsloopbaanbegeleiding is ruimer dan snel zeggen wat je wel of niet kan.

Onderwijsloopbaanbegeleiding streeft ernaar dat elk kind, elke jongere dat traject kan doorlopen dat de meeste ontplooiingskansen biedt en beperkt zich niet tot studiekeuzebegeleiding alleen. Er komt meer kijken bij een schoolloopbaan dan enkel de studie- of beroepskeuze op ‘scharniermomenten’. En dus omvat ook de begeleiding meer dan dat alleen.

Uiteraard is volledige en objectieve informatieverstrekking belangrijk. Informatie over mogelijke beroepen en studierichtingen, arbeidsmarktkansen en ook over de mogelijke trajecten en overgangen in het onderwijslandschap, is een noodzakelijke voorwaarde om een schoolloopbaan te kunnen realiseren.
Er zit een educatieve component in die leerlingen in staat moet stellen zelfstandig de loopbaan te plannen. Onverwachte overstappen naar een andere onderwijsvorm of richting vragen extra aandacht om ze vlot te laten verlopen. Jongeren die om welke redenen dan ook bedreigd zijn in hun leerkansen, door bijvoorbeeld een functionele beperking of sociaaleconomische factoren, hebben nood aan afstemmingszorg en intensieve onderwijsloopbaanbegeleiding. Bijkomende inspanningen zijn voor hen noodzakelijk.
Onderwijsloopbaanbegeleiding is dus een ruim omvattend begrip dat verder strekt dan enkel de studiekeuze.

Begeleidingsmateriaal
De Vrije-CLB-Koepel vzw biedt een pak materiaal aan dat leerkrachten in de klas kunnen gebruiken om de leerlingen de vaardigheden en de attitudes bij te brengen om een studiekeuzeproces te doorlopen. De 'Op Stap'-reeks brengt keuzewerkboeken voor de leerlingen en een handleiding en lessenpakketten voor de leerkracht. De zes deeltaken in het studiekeuzeproces zijn in de werkboekjes helemaal uitgewerkt. Dat leerlingen een keuzewerkboek invullen, geeft bovendien een houvast als er later toch twijfels over de keuze bestaan. Er is namelijk een neerslag van het keuzeproces en dus kan er nagegaan worden waar of waarom het nu niet blijkt mee te vallen.

Om een goede keuze te kunnen maken is objectieve en volledige informatie onontbeerlijk. Twee van de zes deeltaken in het studiekeuzeproces zijn ervan afhankelijk: exploratie in de breedte en exploratie in de diepte. Die informatieverstrekking is dus van cruciaal belang. Die bieden we samen met de andere netten aan op de website Onderwijskiezer. Bovendien kunnen leerlingen via onderwijskiezer belangstellingstesten afleggen. Zo komen ze wat meer te weten over zichzelf. Zo werken ze aan een 3e taak in het studiekeuzeproces: zelfconceptverheldering.

Studiekeuzebegeleiding vandaag in praktijk: altijd welkom

Ouders en leerlingen kunnen op elk moment direct aankloppen bij het CLB. Loopt een keuzeproces vast, dan helpt het CLB. Zo kan bijvoorbeeld een individueel testonderzoek nuttig zijn voor zelfconceptverheldering. De CLB-medewerker kan in een individueel gesprek samen met de jongere een stukje weg afleggen in zijn loopbaansturing en -planning. In sommige gevallen volstaat dat niet. Dan kan het CLB voor bijkomende begeleiding zorgen. Ook ouders kunnen met hun vragen bij het CLB terecht. Let wel: het CLB zal geen keuze in de plaats van de leerlingen maken. Het doel is de leerling zelf de competentie bij te brengen om te kiezen.

De studiekeuzebegeleiding door het CLB is in de huidige praktijk ook vaak onrechtstreekse begeleiding. Voorbeelden daarvan zijn de uitbouw van een schoolinfotheek, het opmaken van een keuzebegeleidingsplan, de leerkracht advies geven om de leerling bij te staan. Het CLB kan ook meewerken aan een klassikale informatieronde. Het gaat erom ervoor te zorgen dat de school ouders en leerlingen de vaardigheden kan bijbrengen die nodig zijn om cruciale loopbaanbeslissingen te nemen. Daarnaast besteedt het CLB ook aandacht aan het sensibiliseren voor mogelijke valkuilen in het keuzeproces en om gerichte hulpvragen te stellen.

Voor meer informatie of een gesprek kan u terecht bij Johan David
Johan David: johan.david@vclb-koepel.be 0494 76 37 76 - 02 240 07 55
________________________________________
Algemeen perscontact:
Annelies De Graeve – 02 240 07 67 – annelies.degraeve@vclb-koepel.be