CLB vult 16x het sportpaleis

Centra voor leerlingenbegeleiding vullen 16 keer het Sportpaleis!

7 mei 2014

1 op 3. Dat is het naakte cijfer. Voor 1 op 3 leerlingen in Vlaanderen nam het CLB tijdens het schooljaar 2012-2013 een zorgvraag op. Daarmee vullen we 16 keer het sportpaleis. Eerlijk gezegd, dat is meer dan we zelf hadden verwacht. Voor het eerst kunnen we als sector cijfers voorleggen over onze werking. Een ding is zeker. De cijfers liegen er niet om. 

Sinds enkele jaren werken de centra voor leerlingenbegeleiding aan een informaticasysteem dat toelaat om de leerlingen dossiers en de begeleiding digitaal bij te houden: het ‘leerlingen administratie- en registratiesysteem’ of kortweg LARS. Dankzij de inspanningen van onze CLB'ers in het veld om hun activiteiten bij te houden, kunnen we vandaag interessante cijfers verkrijgen over onze werking. Die zetten we graag voor u op een rij.

Kerncijfers CLB-werking 2012-2013
We staken de handen uit de mouwen voor 64% van de leerlingen. Dat zijn er 717.825 van de in Vlaanderen in totaal 1.127.802. In dat enorme cijfer zitten ook de medische onderzoeken waar leerlingen uit bepaalde leerjaren naartoe komen. Los van die medische onderzoeken gingen we voor 371.357 leerlingen in op een zorgvraag. Dat is 1 op 3 leerlingen in Vlaanderen die onze extra zorg nodig hebben. Daarmee vullen we 16 keer het Sportpaleis. Gemiddeld treden we voor deze leerlingen 3,15 keer op. Sommige leerlingen kunnen we onmiddellijk helpen, andere leerlingen hebben nood aan meer.
Kijken we naar de inhoudelijke domeinen waarbinnen we werken, dan zien we de volgende verdeling:

Aantal unieke leerlingen en % van totaal aantal leerlingen in Vlaanderen

Leren en studeren 178.363 - 16%
Onderwijsloopbaan begeleiding 175.161 - 16%
Preventieve gezondheidszorg 620.218 - 55% 
   (Medische consulten: 517.024 - 46% / Preventieve gezondheidszorg Exclusief consulten 103.194 -  9%)
Psychosociaal functioneren 122.903 - 11%

Een vraag of zorg van een leerling omvat uiteraard vaak meer dan een van de zogenaamde domeinen waarbinnen we werken. Zo zal een leerling die een leerstoornis heeft en daarbij hulp krijgt, ook begeleid worden in zijn onderwijsloopbaan en op vlak van psychosociaal functioneren. Het aantal leerlingen bij ‘Preventieve gezondheidszorg’ ligt erg hoog omdat leerlingen tijdens hun schoolloopbaan verplicht 7 keer op medisch consult komen. In 2012-2013 waren dat er 517.024. Daarbuiten was er voor maar liefst 103.194 (!) leerlingen een vraag of zorg binnen preventieve gezondheidszorg.

Opvallende details:
Bij 139.488 leerlingen ging het over een studiekeuzezorg. Dat kan gaan van informatie of advies op een keuzemoment tot een heel begeleidingstraject bij moeilijke keuzes en overstappen tussen richtingen en onderwijsvormen. 27.511 leerlingen zaten met een zorg over problemen thuis en 43.252 met een zorg over sociale ontwikkeling. Bij 39.247 leerlingen ging het over dyslexie en/of dyscalculie. Voor meer dan 18.000 leerlingen ging de zorgvraag over concentratiestoornissen. Maar liefst 20.418 werden door het CLB (verplicht) begeleid omwille van problematische afwezigheden.

Het aanbod van het CLB
Als een zorgvraag bij het CLB terechtkomt, dan zijn er een aantal typische stappen die kunnen genomen worden om de zorg tegemoet te komen. Ook daar hebben we cijfers over.
Het valt op dat we voor maar liefst 58.404 leerlingen een diagnostisch proces doorliepen. Meer dan 50.000 leerlingen werden kortdurend begeleid. In CLB-termen wil dat zeggen dat we een leerling om een bepaalde reden als een moeilijk studiekeuze of psychosociale moeilijkheden tot 8 keer toe zagen voor een gesprek. Daarnaast is het uiteraard mogelijk dat diezelfde leerling informatie en advies krijgt. De 25.644 leerlingen voor wie een formeel advies of attest is uitgeschreven, zijn leerlingen die een attest kregen voor bijvoorbeeld een overstap naar of binnen buitengewoon onderwijs of GON-begeleiding. Het CLB werkt duidelijk niet op een eiland: voor 46.525 leerlingen werkten we samen met partners uit ons netwerk welzijns- en gezondheidsvoorzieningen.

Aantal unieke leerlingen voor wie een bepaalde stap ondernomen werd

Onthaal 262.703
Vraagverheldering 174.083
Informatieverstrekking 139.858
Advisering 73.245
Formalisering advies/attest 25.644
Kortdurende begeleiding 50.640
Samenwerking met een netwerk 46.525
Diagnostiek 58.404

Met wie werkt het CLB samen?
Uiteraard zijn leerlingen waar het allemaal om draait. We helpen hen verder en zitten daarvoor vaak samen met anderen. Dat de leerling en de school in die cijfers naar voren springen is geen verrassing. CLB’ers zitten regelmatig samen met de schoolinterne leerlingenbegeleiding en leerkrachten. Dat is ook goed: zo kunnen ze samen de schoolomgeving en de zorgbehoeften van de leerling op elkaar afstemmen.
Bekijken we de cijfers meer in detail dan valt op dat moeders een pak meer contact hebben met de centra voor leerlingenbegeleiding dan de vaders: meer dan twee keer zo veel. 114.393 mama’s hadden rechtstreeks contact met het CLB tegenover 53.721 papa’s.

Met wie we samen zaten voor aantal unieke leerlingen

Leerling 597.349
School 363.255
Familie 130.834
Netwerk 64.187
CLB 61.359

De behoefte is enorm, de tevredenheid ook, de middelen niet
De cijfers liggen in alle eerlijkheid hoger dan we zelf hadden verwacht. We krijgen zelf vaak signalen uit scholen dat er ‘meer’ CLB nodig is. We zijn moeilijk bereikbaar (lees: we zijn bezig met een andere leerling/school) en onvoldoende aanwezig in de school. Of dat er meer nood is aan extra zorg. Begin 2008 bleek al uit OPBWO-onderzoek dat de tevredenheid bij wie ervaring had met het CLB erg hoog ligt. Datzelfde onderzoek toont ook dat schoolpersoneel vindt dat CLB’ers onvoldoende bereikbaar zijn en dat de CLB’er onvoldoende aanwezig is in de school. Ook het OPBW-onderzoek over zorgbeleid op school toont de waardering en de nood aan de dienstverlening van het CLB. Toen het Kinderrechtencommissariaat aan kinderen en jongeren vroegen bij wie ze terecht konden voor hulp, antwoordde 89% spontaan het CLB. Uit de cijfers die we voor kunnen leggen en onderzoeken die eerder gebeurden, blijkt overduidelijk dat er een grote maatschappelijke nood is aan de dienstverlening van centra voor leerlingenbegeleiding.

CLB’ers in cijfers
Vlaanderen telt 1.127.802 leerlingen en 2.748 voltijdse CLB’ers. Die 2.748 CLB-medewerkers zijn uiteraard niet allen voltijds bezig met leerlingen te begeleiden. Naast leerlingenbegeleiding doet het CLB ook aan schoolondersteuning. Om kwaliteitsvolle dienstverlening te kunnen bieden, ligt er ook er werk op de plank: kwaliteitszorg, administratie, preventie en veiligheid op het werk, beleidsmatige opdrachten, schoolondersteuning, overleg en netwerk met partnerorganisaties enz. Bovendien krijgen we er uit verschillende beleidsdomeinen opdrachten bij. Dat takenpakket is de laatste jaren overigens erg gegroeid.

Percentage van elk ambt
Directeur 2,83%
Administratief werker 2,4%
Arts 8,29%
Consulent 0,24%
Maatschappelijk werker 21,43%
Medewerker 9,06%
Intercultureel bemiddelaar 0,45%
Ervaringsdeskundige 0,008 %
Paramedisch werker 18,89%
Psycho-pedagogische consulent 25,69%
Psycho-pedagogisch werker 10,72%

Voor de leerlingenbegeleiding werken we in multidisciplinaire teams. Op die manier kunnen we waar dat nodig is de zorgvraag vanuit verschillende invalshoeken bekijken. Zo’n team bestaat uit een:
• arts
• psycho-pedagogisch consulent
• maatschappelijk werker
• paramedisch werker (vaak verpleegkundigen)
• psycho-pedagogisch werker
• intercultureel bemiddelaar (eventueel)
• ervaringsdeskundige in de armoede (eventueel)

Meer leerlingen = minder begeleiding
De centra voor leerlingenbegeleiding werken met een vaststaande ‘gesloten enveloppe’-omkadering. Hoeveel personeelsleden in een bepaald CLB aan de slag kunnen, wordt berekend binnen die omkadering. De procentuele verdeling van die vastgelegde omkadering gebeurt op basis van de telling van ‘gewogen leerlingenaantallen’. Niet alle leerlingen wegen even zwaar door. Zo krijgt een leerling buitengewoon onderwijs het gewicht 7 toegekend, een leerling ASO 3e graad telt voor 1. Het aantal gewogen leerlingen dat onder de begeleiding valt van een CLB, bepaalt dus hoeveel procent van de gesloten enveloppe dat centrum krijgt. Sinds 2000 nam het aantal gewogen leerlingen toe met 160.000. Personeel kwam er niet bij. Met andere woorden: hoe meer leerlingen, hoe minder tijd voor leerlingen.

De cijfers spreken ook voor anderen
Dit eerste cijfermatige rapport geeft niet alleen een blik op onze werking, maar ook op waar onze leerlingen mee zitten. Naast deze cijfers zijn er tal van onderzoekers bezig met zich een beeld te vormen van de Vlaamse jongere en wat hem of haar bezig houdt. Hen nodigen we graag uit om met onze cijfers aan de slag te gaan.

Vragen?

Algemeen perscontact: Annelies De Graeve - annelies.degraeve@vclb-koepel.be - 02 240 07 67

Meer informatie? Een gesprek?

 

 

 

De internettensamenwerkingscel of ISC is een informeel overleg van vertegenwoordigers van de drie centrumnetten (vier koepels) van de centra voor leerlingenbegeleiding. De ISC overlegt over actuele beleidsontwikkelingen die de CLB-sector beïnvloeden en neemt sectorale standpunten in. De ISC is ook het aanspreekpunt voor externe partners en legt ook zelf contacten met andere partners uit de welzijns –en gezondheidssector.